Стрептококни инфекции кај деца
Стрептококите се грам позитивни бактерии кои често предизвикуваат различни болести особено кај децата. Најважни се бета хемолитичните стрептококи од групата А кои предизвикуваат околу 98 % од целокупниот број на стрептококни заболувања. Оваа група стрептококи во организмот предизвикува пораст на соодветни антитела, кои се користат како еден од параметрите за поставување брза дијагноза на стрептококни инфекции (AST - антистрептолизински титар). Стрептококните бактерии се многу заразни и се пренесуваат брзо и лесно, особено во колективи како градинки и училишта. Освен по капков пат (кивање, кашлање), инфекцијата може да се пренесе и преку предмети. Малите деца се заразни за својата околина за време на болеста, околу 10 дена. Најчеста манифестација е ангина, потоа скарлатина (шарлах), кожни болести, болести на ушите, синусите, а поретко пневмонија, сепса, гноен менингит. Стрептококните болести имаат големо медицинско значење поради тоа што некои нивни компликаците се јавуваат подоцна, како ревматска треска и акутен гломерулонефрит и можат да остават трајни последици кај децата. Статистиката покажува дури 4-5 кратно зголемување на случаите на инфекции со стрептокок А во пост корона периодот во споредба со просекот во годините пред пандемијата.
Најчесто заболување кое го предизвикуваат стрептококите е т.н. стрептококна ангина на која се должат 15 до 30% од сите воспаленија на грлото кај децата. Симптоми на болеста се покачена температура, главоболка, болка во грлото при голтање, црвенило и оток со присутен гној, зголемени и осетливи лимфни јазли на вратот. Кај помалите деца постои тенденција на ширење на инфекцијата во средното уво, мастоидите и менингите. 20% од инфекциите може да поминат без симптоми. Пневмонијата која ја предизвикува бета хемолитичниот стрептокок од групата А е опасно заболување, а најчесто настанува како последица на вирусни инфекции кои ја намалуваат отпорноста на организмот.
Скарлатината (шарлах) се карактеризира со треска, покачена телесна температура, болки во грлото а дополнително има и осип на телото кој се јавува од 12 до 48 часа по почетокот на болеста најчесто на градите, под мишките, долниот дел на стомакот и внатрешните страни на натколениците. Осипот бледее по третиот ден, а околу седмиот ден настанува лупење на кожата што е карактеристично за шарлахот.
Инфекциите на кожата кај децата (impetigo) настануваат на површинските слоеви на кожата, со појава на чирчиња кои прскаат, а соголената површина се покрива со гнојни красти. Доколку не се лекуваат навремено и соодветно, може да настане потешка форма на инфекција на кожата или еризипел. Овие инфекции често претходат на гломелуронефрит поради што мора да се обрне посебно внимание.
Антибиотски третман на стрептококни инфекции
Лекувањето на стрептококните инфекции се спроведува со антибиотици а лек од избор е пеницилинот. Кај деца преосетливи на пеницилин се користат еритромицин или линкомицин. Лекувањето треба да трае 10 дена, со цел да се постигне ерадикација на стрептококот и да се спречи развој на постстрептококна болест. Антибактериските лекови се важни и за спречување на реинфекција со група А стрептококи кај пациенти со ревматска треска. Децата кои се лекуваат од стрептококните инфекции би требало по пет дена од лекувањето со антибиотик да ја променат четката за заби со цел да не дојде до реинфекција.
Компликации од стрептококни инфекции
Пострептококните болести се јавуваат по латентен период од неколку недели при што доаѓа до развој на нефритис или ревматска треска.
Типични знаци на ревматска треска се висока температура, слабост, мигрирачки артритис, кардитис и оштетување на залистоците на срцето. Ревматската треска покажува тенденција на реактивација во случај на рекурентни инфекции со стрептококи и затоа е важно таквите пациенти да се заштитат од повторни инфекции со профилактична примена на пеницилин.
Акутниот гломерулонефритис се развива често по кожна инфекција со стрептококи. Болеста се карактеризира со појава на оток, висок крвен притисок, крв и протеини во урината и нарушена бубрежна функција. Најголем дел од болните деца заздравуваат целосно, додека кај мал број деца доаѓа до развој на хроничен нефритис и бубрежна инсуфициенција, понекогаш за жал и со летален исход.